چگونه فرش ماشینی اصل را از تقلبی تشخیص دهیم؟

فرش، این هنر ایرانی، روایتگر ذوق و سلیقه صاحبخانه‌ای است که آن را برای منزلش انتخاب کرده. در روزگاری که قیمت‌ها روز به روز بالاتر می‌رود، بازار فرش‌های تقلبی هم داغ‌تر شده و کار را برای خریداران سخت کرده است. بسیاری از هموطنان عزیزمان، گاه ناخواسته فرش‌های بی‌کیفیت را به جای فرش اصل خریداری کرده‌ و بعد از مدت کوتاهی، پشیمان شده‌اند.

اینجا برای شما مخاطبان گرامی، تجربیات عملی‌مان را درباره تشخیص فرش ماشینی اصل از تقلبی به زبانی ساده توضیح خواهیم داد. راهکارهایی که سال‌ها در بازار فرش آزموده‌ایم و می‌دانیم که کارآمد هستند.

اهمیت شناخت فرش اصل

واقعیت این است که فرش خوب سرمایه‌گذاری بلندمدتی محسوب می‌شود. فرش اصیل نه تنها عمری طولانی دارد، بلکه با گذشت زمان، زیبایی‌اش را حفظ خواهد کرد. حتی گاهی فرش‌های باکیفیت، پس از چند سال استفاده، نه تنها ارزششان کم نمی‌شود، بلکه قیمتشان هم افزایش پیدا می‌کند.

برعکس، فرش تقلبی معمولاً بعد از مدت کوتاهی پرز می‌دهد، رنگش پریده و شکل ظاهری‌اش تغییر می‌کند. علاوه بر این، فرش‌های نامرغوب اغلب از مواد شیمیایی مضر ساخته می‌شوند که ممکن است برای سلامتی هم خطرناک باشد. پس یادگیری تشخیص فرش ماشینی اصل از تقلبی هم به شما کمک می‌کند پولتان را هدر ندهید و هم سلامت عزیزانتان را تضمین می‌کند.

راهکارهای شناسایی فرش اصل

حالا که اهمیت خرید فرش اصل را می‌دانید، بیایید با روش‌های عملی و آزموده شده‌ای آشنا شویم که به شما کمک می‌کند با چشمانی باز و آگاهانه، فرش مورد نظرتان را انتخاب کنید.

شناخت شانه و تراکم فرش

اگر از ما بپرسید مهم‌ترین فاکتور در تشخیص فرش ماشینی اصل از تقلبی چیست، بدون شک می‌گوییم: “شانه و تراکم”. شانه یعنی تعداد گره‌ها در عرض فرش و تراکم یعنی تعداد گره‌ها در طول فرش. هرچه این اعداد بالاتر باشند، فرش شما ظریف‌تر، محکم‌تر و طبیعتاً گران‌تر خواهد بود.

یک روش ساده برای اطمینان از شانه واقعی فرش، شمردن گره‌هاست. پشت فرش را نگاه کرده و در 10 سانتی‌متر از عرض آن، تعداد گره‌ها را بشمارید و در 10 ضرب کنید. مثلاً اگر 70 گره شمردید، فرش شما 700 شانه است. متأسفانه بسیاری از فروشندگان ادعا می‌کنند فرش 1200 شانه می‌فروشند، درحالی‌که با این روش ساده متوجه می‌شوید فرش فقط 700 شانه است. فرش 700 شانه اصل باید تراکم 2550، فرش 1000 شانه تراکم 3000، فرش 1200 شانه تراکم 3600 و فرش 1500 شانه تراکم 4500 داشته باشد.

آشنایی با جنس نخ فرش

دومین نکته مهم در تشخیص فرش ماشینی اصل از تقلبی، شناخت جنس نخ است. در بازار فرش، معمولاً با چهار نوع نخ مواجه می‌شویم: اکریلیک، مخلوط اکریلیک و پلی‌پروپیلن، پلی‌پروپیلن (BCF) و پلی‌استر (فرش پلاستیکی). بهترین و باکیفیت‌ترین نوع، نخ اکریلیک است که دوام فوق‌العاده‌ای دارد.

شما به راحتی می‌توانید جنس نخ را تشخیص دهید، نخ اکریلیک حس نرمی و لطافت خاصی داشته و وقتی دستتان را روی فرش می‌کشید، به راحتی و بدون اینکه حس چسبندگی ایجاد کند سُر می‌خورد. همچنین، نخ اکریلیک در برابر گرما مقاوم است.

یک آزمایش ساده برای تشخیص فرش ماشینی اصل از تقلبی: یک اتوی داغ را روی گوشه فرش بگذارید (البته با احتیاط). اگر فرش سوخت یا فرو رفت، فرش شما پلی‌پروپیلن یا پلی‌استر است. فرش اکریلیک در برابر حرارت مقاومت بالایی دارد.

نکته مهمی که باید بدانید این است که نخ‌های اکریلیک طول عمر بسیار بالایی دارند و حتی تا ۳۰۰ سال قابل استفاده هستند. درحالی‌که پلی‌استر و BCF در کمتر از ۵ سال کیفیت خود را از دست می‌دهند. 

تفاوت فرش نخی با فرش پلاستیکی

تشخیص فرش ماشینی اصل از تقلبی گاهی به معنای شناخت تفاوت بین فرش نخی و فرش پلاستیکی است. فرش‌های پلاستیکی معمولاً صدایی خشک و زبر داشته و بعد از مدتی، زیر پا له می‌شوند و حالت اولیه‌شان را از دست می‌دهند. علاوه بر این، فرش‌های پلاستیکی معمولاً بوی مواد نفتی و شیمیایی می‌دهند.

یک ترفند ساده برای تشخیص فرش پلاستیکی: یک لیوان آب را روی فرش بریزید. اگر آب روی سطح فرش باقی ماند و جذب نشد، احتمالاً با فرشی پلاستیکی طرف هستید. فرش‌های نخی معمولاً آب را به خود جذب می‌کنند. 

مشکل دیگر فرش‌های پلاستیکی، پرز دادن زیاد آن‌هاست. این فرش‌ها به دلیل کیفیت پایین الیاف، پس از مدت کوتاهی شروع به ریختن پرز می‌کنند که علاوه بر کوتاه کردن عمر فرش، برای افراد مبتلا به آلرژی و آسم مشکل‌ساز است. همچنین فرش‌های پلاستیکی در مواجهه با نور خورشید سریع‌تر رنگ باخته و خشک و شکننده می‌شوند.

بررسی برچسب و شناسنامه فرش

هر فرش اصیل باید شناسنامه معتبر داشته باشد. روی این برچسب که معمولاً پشت فرش چسبانده می‌شود، اطلاعاتی مانند نام کارخانه تولیدکننده، شانه و تراکم، جنس نخ، تعداد رنگ و کد طرح درج می‌شود. این برچسب یکی از مهم‌ترین ابزارها برای تشخیص فرش ماشینی اصل از تقلبی است.

نکته قابل توجه: تولیدکنندگان معتبر معمولاً طرح‌های خود را با کدهای عددی شناسایی می‌کنند، نه صرفا اسامی مثل “طرح کهکشان” یا “طرح یلدا”. اگر فروشنده‌ای از این نام‌ها استفاده می‌کند، هشیار باشید. لوگوی شرکت تولیدکننده نیز باید روی برچسب دیده شود. قبل از خرید، لوگوی اصلی شرکت را با جستجو در اینترنت پیدا کرده و با لوگوی روی فرش مقایسه کنید.

توجه به کیفیت رنگ فرش و ثبات آن

رنگ‌بندی و ثبات رنگ، یک شاخص مهم دیگر در تشخیص فرش ماشینی اصل از تقلبی است. فرش‌های اصیل رنگ‌های شفاف و درخشان دارند که حتی پس از سال‌ها استفاده، تغییر چندانی نمی‌کنند. برای آزمایش ثبات رنگ، یک دستمال سفید را مرطوب کرده و روی فرش بکشید. اگر رنگ فرش روی دستمال منتقل شد، احتمالاً با فرشی تقلبی روبرو هستید.

جالب است بدانید در فرش‌های اصیل، رنگ‌های مشکی، قرمز و نیلی معمولاً کیفیت بهتری دارند. دلیلش هم این است که این رنگ‌ها اغلب از رنگ‌های طبیعی مثل پوست گردو و صنوبر گرفته می‌شوند. پس اگر فرشی با این رنگ‌ها دیدید که کیفیت رنگی عالی داشت، نشانه خوبی برای اصالت آن است.

بررسی پشت فرش و کیفیت بافت

تشخیص فرش ماشینی اصل از تقلبی گاهی با نگاه به پشت فرش آسان‌تر می‌شود. پشت فرش‌های اصیل معمولاً شبیه فرش‌های دستبافت است، یعنی می‌توانید گره‌ها را به وضوح ببینید و لمس کنید. برعکس، پشت فرش‌های تقلبی اغلب حالتی صاف و یکدست داشته و از چسب برای نگهداری نخ‌ها استفاده شده است.

همچنین به حاشیه فرش دقت کنید. در فرش‌های اصیل، حاشیه معمولاً با دست گره‌زده می‌شود، اما در فرش‌های تقلبی، حاشیه چسب زده یا دوخته شده است. تقارن و نظم در طرح نیز نشانه کیفیت بالای فرش است. در فرش‌های اصیل، طرح‌ها متقارن و منظم بوده و رنگ‌ها به وضوح از هم تفکیک شده‌اند.

سنجش وزن فرش برای تشخیص اصالت

فرش‌های اصیل به دلیل استفاده از مواد اولیه باکیفیت و تراکم بالا، معمولاً سنگین‌تر از نمونه‌های تقلبی هستند. وقتی فرش را بلند می‌کنید، باید وزن قابل توجهی داشته باشد. مثلاً یک فرش 12 متری با شانه 1200 و تراکم 3600، اگر از نخ اکریلیک درجه یک ساخته شده باشد، حدود 30 تا 35 کیلوگرم وزن دارد.

البته این روش را کنار سایر روش‌ها استفاده کنید، نه به تنهایی. چون ممکن است برخی تولیدکنندگان، برای سنگین‌تر کردن فرش‌های تقلبی، از موادی استفاده کنند که وزن را افزایش می‌دهد اما کیفیت را بالا نمی‌برد.

نکات کاربردی برای خرید فرش ماشینی اصل

حالا که با اصول تشخیص فرش ماشینی اصل از تقلبی آشنا شدید، وقت آن رسیده چند راهکار عملی برای خرید هوشمندانه فرش را با شما در میان بگذاریم که حاصل سال‌ها تجربه ما در بازار فرش است.

انتخاب فروشگاه معتبر

بهترین روش برای تشخیص فرش ماشینی اصل از تقلبی، خرید از فروشگاه‌های معتبر است. فروشگاه‌هایی که سابقه طولانی در کار فرش دارند، معمولاً ارزش برندشان را با فروش کالای تقلبی به خطر نمی‌اندازند. مطمئن شوید فروشگاه شما ضمانت‌نامه کتبی ارائه داده و فاکتور رسمی با مهر و امضا صادر می‌کند.

در شهر فرش اصفهان، ما به اعتبار چندین ساله‌مان افتخار کرده و برای تمام محصولات، ضمانت‌نامه 5 ساله صادر می‌کنیم. حتی پس از خرید هم، کارشناسان ما آماده پاسخگویی به سؤالات شما هستند تا خیالتان از خریدی که انجام داده‌اید راحت باشد.

دقت به قیمت منطقی

قیمت بسیار پایین معمولاً زنگ خطری برای فرش تقلبی است. تولید فرش باکیفیت هزینه‌بر بوده و نمی‌توان انتظار داشت فرشی عالی، قیمتی نازل داشته باشد. البته این به معنای خرید گران‌ترین فرش نیست. باید قیمت را با مشخصات فنی مقایسه کنید. مثلاً فرش 1200 شانه اکریلیک قطعاً باید از فرش 700 شانه پلی‌استر گران‌تر باشد.

سخن پایانی

تشخیص فرش ماشینی اصل از تقلبی مهارتی است که با کمی دقت و آگاهی، همه می‌توانند آن را یاد بگیرند. یادتان باشد که شانه و تراکم واقعی را بشمارید، جنس نخ را با لمس کردن بررسی کنید، دنبال بوی غیرطبیعی بگردید، شناسنامه فرش را کنترل کنید، از فروشگاه معتبر خرید کرده و حتماً ضمانت‌نامه بگیرید.

فرش خوب همدم سال‌های طولانی زندگی شماست، پس برای انتخابش وقت بگذارید و عجله نکنید. فرش فقط یک کالا نیست، بلکه بخشی از هویت خانه شماست. همیشه آماده‌ایم تا با مشاوره تخصصی، به شما در انتخاب بهترین فرش، متناسب با سلیقه و بودجه‌تان کمک کنیم. 

سوالات متداول 

در ادامه به برخی سوالات متداول در ارتباط با تشخیص فرش ماشینی اصلی از تقلبی پاسخ خواهیم داد:

آیا قیمت پایین همیشه نشانه تقلبی بودن فرش است؟

نه الزاماً، اما قیمت بسیار پایین‌تر از میانگین بازار باید زنگ خطری باشد. گاهی تخفیف‌های فصلی یا فروش‌های انبارگردانی واقعی هستند، اما هیچوقت فاصله زیاد قیمت با بازار بی‌دلیل نیست.

آیا فرش ۱۲۰۰ شانه الزاماً بهتر از فرش ۷۰۰ شانه است؟

نه همیشه. یک فرش ۷۰۰ شانه اصل با نخ اکریلیک مرغوب، قطعاً بهتر از یک فرش ۱۲۰۰ شانه تقلبی با نخ پلی‌استر است. عوامل متعددی مثل جنس نخ، کیفیت رنگ و تراکم هم در کیفیت نهایی فرش مؤثرند.

فرش‌های پلاستیکی چه مشکلاتی دارند؟

فرش‌های پلاستیکی زود فرسوده می‌شوند، در برابر حرارت مقاوم نیستند، بوی نامطبوع دارند، ممکن است باعث حساسیت شده و با گذشت زمان زیر پا له می‌شوند و شکل اولیه خود را از دست می‌دهند.

چرا باید ضمانت‌نامه کتبی برای فرش بگیریم؟

ضمانت‌نامه کتبی، تعهدی از سوی فروشنده است که اگر فرش مشکلی داشت یا مشخصات آن با آنچه اعلام شده مطابقت نداشت، می‌توانید آن را تعویض کنید. فروشنده معتبر از دادن ضمانت‌نامه هراسی ندارد.

آیا می‌توان کیفیت فرش را از روی عکس تشخیص داد؟

خیر، تشخیص دقیق کیفیت فرش نیازمند لمس، مشاهده حضوری و بررسی جزئیات است. هرگز بدون دیدن و لمس کردن فرش و فقط بر اساس عکس خرید نکنید.